Srebrzenie

Skład kąpieli cyjankowej do srebrzenia

W porównaniu z innymi kąpielami cyjankowymi ilość wolnego cyjanku w alkalicznej kąpieli cyjankowej do srebrzenia może wahać się w szerokich granicach i zależy przede wszystkim od stężenia Ag. Ilość ta zależy w głównej mierze od stężenia Ag i od parametrów osadzania - przede wszystkim gęstości prądu.

W kąpieli do srebrzenia najbardziej korzystny stosunek ilości wolnych cyjanków do cyjanków związanych w anionowym kompleksie srebrowym wynosi od 1:1 do 1,5:1. W nowoczesnych kąpielach do srebrzenia z połyskiem czy też w kąpielach wysokosprawnych pracuje się dzisiaj ze stosunkowo wysokim nadmiarem wolnych cyjanków. Jest to konieczne ze względu na stosowanie dość wysokich gęstości prądu. Wyższe stężenia wolnych cyjanków gwarantują ponadto prawidłową pracę anod srebrnych - ułatwiają ich rozpuszczanie. Nie bez znaczenia jest również przewodność elektryczna kąpieli, rosnąca znacznie wraz ze wzrostem stężenia wolnych cyjanków w elektrolicie, co znacząco poprawia wgłębność kąpieli, a to wywiera szczególnie pozytywny wpływ podczas srebrzenia przedmiotów o złożonych kształtach.

Ponadto znacznie bardziej zaleca się stosowanie soli potasowych niż sodowych ze względu na lepszą rozpuszczalność cyjanku potasu i większą przewodność elektryczną kąpieli sporządzonych z cyjanku potasu. Można dzięki temu stosować wyższe gęstości prądu podczas osadzania Ag. W przypadku stosowania soli potasowych zwiększa się również dopuszczalna zawartość węglanów w kąpieli. W praktyce jednak stosuje się również kąpiele sodowe i mieszane sodowo-potasowe.

Nakładanie powłoki

Srebrzenie wstępne

W przypadku srebrzenia miedzi i jej stopów oraz innych reaktywnych metali konieczne jest wstępne srebrzenie w specjalnie przeznaczonej do tego celu kąpieli, aby zapewnić odpowiednią przyczepności nakładanej finalnej warstwy srebra. Zabieg taki chroni przed wydzielaniem się srebra z kąpieli na drodze chemicznej i utworzeniem warstwy o słabej przyczepności.

W praktyce inne metale (Fe, Zn, Sn, Pb) zazwyczaj poddaje się miedziowaniu z kąpieli cyjankowej i następnie wstępnemu srebrzeniu. Czasami nie jest konieczne wstępne srebrzenie niklu, w zależności od rodzaju stosowanej technologii.

Poniżej podano przykładowy skład i parametry pracy kąpieli do wstępnego srebrzenia:
- AgCN 54 % Ag: (3,5 - 5) g/l
- KCN: (80 - 100) g/l
- K2CO3: 15 g/l
- Gęstość prądu: (0,5 - 1) A/dm2
- Temperatura: pokojowa
- Anody: Anody ze stali nierdzewnej

Zarówno w przypadku kąpieli do wstępnego srebrzenia, jak i nakładania finalnej warstwy srebra, zalecane jest wkładanie detali do kąpieli, kiedy podłączone są już do aktywnego źródła prądu (tzw. wkładanie detali "pod prądem"). Powłoka o dobrej przyczepności nakładana jest wówczas bezpośrednio po zanurzeniu detalu. Nie następuje wówczas utworzenie na drodze chemicznej słabo przyczepnej warstwy srebra na detalach zanurzonych w kąpieli.

Dla uzyskania dobrej przyczepności istotne jest utrzymanie odpowiednich stężeń srebra i wolnego cyjanku w kąpieli do wstępnego srebrzenia. Zbyt duże stężenie srebra lub zbyt małe stężenie cyjanku może prowadzić do złej przyczepności powłoki nałożonej z elektrolitu do wstępnego srebrzenia.

Kąpiel do wstępnego srebrzenia, jaki również kąpiel finalnego srebrzenia, często nakłada prawidłową pod względem wyglądu zewnętrznego powłokę nawet wówczas, kiedy stężenia poszczególnych składników znajdują się poza zalecanym zakresem. Stwarza to ryzyko nakładania słabo przyczepnych warstw srebra, co zazwyczaj ujawnia się po pewnym czasie eksploatacji wyrobu. Jest to dość często popełniany błąd, zwłaszcza w przypadku kąpieli do wstępnego srebrzenia, która w wielu przypadkach traktowana jest "po macoszemu" i nie jest poddawana analizie tak często jak inne kąpiele do nakładania warstw finalnych lub w przypadku których wygląd powłoki jest bardziej wrażliwy na zmiany składu elektrolitu.

Rozwiązywanie problemów